De puberteit is op zich al een lastige periode. Maar als een tiener ook nog te maken krijgt met verlies in de directe omgeving, wordt het helemaal zwaar. Hoe kun je zo’n puber het best begeleiden?
Jongeren hebben hetzelfde besef van de dood als volwassenen. Ze weten dat iedereen doodgaat en dat de dood onomkeerbaar is. Maar dat wil niet zeggen dat ze op dezelfde manier rouwen als volwassenen. Het is een normale reactie voor een puber om zich af te sluiten, om een muur om zich heen te bouwen. Als puber wil je bij je leeftijdsgenootjes horen en niet uit de toon vallen. De meeste rouwende pubers praten daarom liever niet over hun gevoelens, ook omdat ze bang zijn om opeens in huilen uit te barsten. Ook thuis sluiten ze zich vaak af.
Volwassenen hebben vaak al meer sterfgevallen meegemaakt. Ze weten dat de pijn na verloop van tijd iets meer naar de achtergrond zal verdwijnen en dat het langzaamaan beter zal gaan. Maar ook dat het verdriet op onverwachte momenten opeens weer in alle hevigheid naar boven kan komen. Jongeren hebben deze ervaring nog niet. Zij worden overspoeld door gevoelens van verdriet, boosheid en angst. Hun gebrek aan ervaring maakt het rouwproces extra beangstigend en verwarrend. En als je er dan ook nog eens niet over praat, is het best veel om in je eentje mee te worstelen.
Zes tips om een rouwende puber te helpen
- Een puber heeft er behoefte aan te weten wat er precies is gebeurd. Wees daar zo open mogelijk over. Betrek hem direct na het overlijden zoveel mogelijk bij het afscheid. Als hij het wil, geef hem dan een taak. Zoals een mooi gedicht zoeken voor de uitvaart of het regelen van de bloemen.
- Breng ook na de uitvaart de overledene nog vaak ter sprake, ook al reageert de puber daar niet op. Zo laat je weten dat de overledene nog steeds belangrijk voor jullie is en dat zijn of haar naam genoemd mag blijven worden. Haal ook niet te snel de persoonlijke spullen weg.
- Dwing niet om te praten, maar geef wel de gelegenheid. Laat, ook enige tijd later, weten dat je er bent en dat de rouw er nog steeds mag zijn. Geef informatie over het rouwproces. Vertel bijvoorbeeld dat het normaal is dat het verdriet opeens weer naar boven kan komen.
- Ga regelmatig samen leuke dingen doen. Het is vaak makkelijker voor een puber om het gesprek te openen als je samen een activiteit doet of bijvoorbeeld naast elkaar in de auto zit.
- Let erop dat hij de dingen blijft doen die hij voorheen ook deed, zoals afspreken met vrienden en uitgaan. Als hij zich terugtrekt uit het sociale leven, trek dan aan de bel. Let ook op dat hij niet opeens een andere – te verantwoordelijke – rol op zich gaat nemen in het gezin (bijvoorbeeld als er een ouder is weggevallen).
- Jongeren vallen liever niet uit de toon bij hun vrienden. Heeft de puber het gevoel anders te zijn, of mist hij aansluiting omdat zijn vrienden heel andere dingen belangrijk vinden? Dan is een gespreksgroep met leeftijdsgenoten die ook iemand hebben verloren wellicht een goed idee. Wijs ook op online fora en websites, zoals www.achterderegenboog.nl/forum en www.voorjongehelden.nl
Geraadpleegde bronnen:
Tekst: Frieda Zieleman
